Các kiến nghị dự thảo Nghị định thi hành Luật đất đai 2013

Ngày 29/11/2013, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Đất đai (sửa đổi). Từ tháng 1/2014, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hoàn thành dự thảo 3 Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013 và đưa ra lấy ý kiến, cụ thể gồm: Nghị định quy định phương pháp định giá đất, khung giá đất, bảng giá đất, giá đất cụ thể và tư vấn xác định giá đất; Nghị định quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật Đất đai về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; Nghị định quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật Đất đai.

Các Nghị định có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra những hướng dẫn rõ ràng nhằm đảm bảo việc thực thi Luật Đất đai thống nhất ở các địa phương. Vì vậy, LANDA phối hợp với VCCI đã thực hiện khảo sát thực địa (tại TP. Đà Nẵng và Tp.HCM về cơ chế đồng thuận trong quá trình Nhà nước thu hồi đất) và tổng hợp các kiến nghị để đóng góp cho các dự thảo Nghị định này.

Các kiến nghị tập trung vào các nhóm vấn đề như: Cần bổ sung thêm các quy định cụ thể yêu cầu công khai, minh bạch trong giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất và quá trình Nhà nước quyết định giá đất; Đưa ra phương thức và quy trình cụ thể của các hình thức lấy ý kiến người dân theo hướng tăng tính đồng thuận trong quá trình thực hiện việc Nhà nước thu hồi đất; Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá gắn với quyền giám sát của người dân…

Liên quan đến Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật Đất đai về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, LANDA và VCCI đề nghị sửa đổi Khoản 4 Điều 11 Dự thảo Nghị định với nội dung theo hướng nêu cụ thể số tiền được hỗ trợ tương đương với mức thu nhập trước khi bị thu hồi đất thay vì để chính quyền địa phương tự xác định một mức chung đối với tất cả mọi trường hợp trong một thời gian nhất định, nhằm bảo đảm tính phù hợp thực tiễn và không làm người bị thu hồi đất nghèo đi. Rất nhiều các kiến nghị khác liên quan đến phương pháp định giá đất, khung giá đất, đất đai cho người dân thuộc các nhóm yếu thế… cũng được đưa ra tại hội thảo.

Báo cáo nghiên cứu của LANDA và VCCI đưa ra kết luận: Trong 10 năm thực thi Luật Đất đai 2003, có thể thấy tình trạng các Nghị định luôn bị sửa đổi, bổ sung thường xuyên làm cho khối lượng văn bản tăng lên ngày càng nhiều và gây khó khăn cho nhận thức và áp dụng pháp luật. Luật đất đai 2013 ra đời cùng với việc soạn thảo một loạt các Nghị định hướng dẫn sẽ là cơ hội tốt để khắc phục tình trạng này. Việc xây dựng các Nghị định cần được chuẩn bị kỹ lưỡng với tầm nhìn xa.

Hơn nữa, các Nghị định cần bảo đảm tính chi tiết, hợp lý, khả thi để hạn chế tình trạng các địa phương phải đưa ra các quy trình quản lý đất đai riêng, thiếu thống nhất. Với tinh thần đó, LANDA và VCCI kỳ vọng các ý kiến đóng góp từ nghiên cứu thực địa và tổng hợp được trình bày tại hội thảo này sẽ được nghiên cứu tiếp thu trong xây dựng các Nghị định trên.