Dừng triển khai mô hình kết hợp chợ với trung tâm thương mại

Trung tâm thương mại gần 100 ki ốt bỏ không

Chợ Hàng Da là chợ truyền thống đầu tiên được chuyển từ chợ dân sinh thành TTTM. Được khởi công từ tháng 3/2009, đây là một trong những mô hình chuyển đổi thất bại của Hà Nội. TTTM Hàng Da được đầu tư hơn 223 tỷ đồng gồm 5 tầng nổi và 2 tầng hầm.

Hoạt động từ tháng 10/2010 nhưng chợ luôn trong tình trạng vắng vẻ, đìu hiu suốt 7 năm nay. Chợ chiều ngày 5/7, tầng B1 - nơi kinh doanh rau quả, thịt, quần áo… rộng hàng trăm mét vuông nhưng chỉ èo uột khoảng 10 khách hàng, trong đó đã có 3 khách tham quan nước ngoài. Tại gian hàng thịt, 2/3 số hộ kinh doanh đã đóng cửa còn một chủ hộ thì đang nằm ngủ.

Là chủ quầy B435 khu bán thịt, bà Lê Thanh Hải than thở: “Tôi đã bán hàng ở đây 20 năm. Trước đây, chợ Hàng Da sầm uất không thua kém chợ Đồng Xuân, nhưng từ khi xây TTTM thì ế vô cùng”. Bà Hải cho biết, trung bình mỗi ngày ki ốt có khoảng 3, 4 lượt khách thậm chí có ngày không có khách. Tương tự, bà Lê Thị Chắt (ki ốt B417) cũng bức xúc, người dân đã quen đỗ xe ở đâu mua ở đấy nên rất khó thay đổi. Hơn nữa, cũng không ai muốn mua 3 lạng thịt mà phải mất công, mất của gửi xe máy 3.000 đồng/lượt rồi đi bộ hàng chục bậc thang xuống hầm.

Các tiểu thương tại đây cho hay, họ bám trụ được nhờ TTTM vẫn đang ưu đãi giá thuê ki ốt. Họ hầu như không bán cho khách lẻ mà chủ yếu còn những mối giao hàng cho nhà hàng.

Nhiều tiểu thương tại chợ 19/12 (chợ Âm Phủ) cho biết, việc kinh doanh của họ chỉ bằng 1/10 so với trước đây. Tại khu vực bán cá lúc 16h chiều, phần lớn các gian hàng đều đóng cửa, có nơi treo biển bán hoặc cho thuê ki ốt. Khu tầng 1 bán rượu và tạp phẩm cũng hầu như đã nghỉ hoặc đóng cửa sớm, chỉ có vài gian hàng đầu mở cửa. Tình trạng ế ẩm còn diễn ra ở nhiều TTTM như: TTTM Chợ Mơ, TTTM Cửa Nam, TTTM Hàng Bè…

Phụ trách chợ truyền thống tại TTTM Hàng Da, ông Lê Văn Vượng cho biết, TTTM đã bố trí tầng B1 và tầng 1 là 2 vị trí thuận lợi nhất để phục vụ chợ dân sinh. Bên cạnh đó, từ năm 2010-2017, Nhà nước đã nhiều lần tăng chi phí điện nước, giá thuê đất… nhưng TTTM vẫn không tăng bất cứ chi phí nào để tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh. Nhưng thực tế, các hộ đăng ký kinh doanh ở TTTM ngày cảng giảm. Như tại tầng 1 khu tạp phẩm có 104 quầy nhưng cũng chỉ có 1/2 hộ kinh doanh (53 hộ); khu bánh kẹo rượu bia có 58 gian nhưng chỉ có 17 hộ kinh doanh… Ông Vượng khẳng định: "Hơn 100 hộ chưa ra kinh doanh, 1 tầng rưỡi TTTM còn bỏ trống chưa có khách thuê… khiến doanh nghiệp đều phải bù lỗ hàng tháng".

Dừng triển khai mô hình kết hợp chợ với TTTM

Về nguyên nhân khiến các TTTM dù có hạ tầng tốt nhưng luôn “ế khách”, đại diện Ban quản lý các TTTM đều đổ lỗi cho sự tồn tại của quá nhiều chợ cóc, chợ tạm. Trong khi người dân vẫn còn thói quen “chợ chân chống” thì việc vào TTTM để mua thực phẩm là điều xa vời.

Chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng cho rằng, các TTTM èo uột do cách xây dựng nâng cấp chợ truyền thống thành TTTM đã làm thay đổi chủ thể của các khu thương mại, tức tiểu thương đã không giữ vai trò chủ chốt trong chợ. Hơn nữa, nhiều công trình xây dựng chợ kết hợp TTTM không đặt mục tiêu chính là mục tiêu thương mại mà lợi dụng các khu đất vàng để xây dựng rồi cho thuê thu hồi vốn.

Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Lê Hồng Thăng cho biết, 3 năm trước, HĐND thành phố đã đánh giá về hiệu quả của mô hình kết hợp chợ và TTTM. Sở Công Thương cũng đã hỗ trợ nhiều cho các doanh nghiệp làm TTTM, nhưng doanh nghiệp vẫn kêu lỗ. “Ban đầu, họ đổ cho chợ cóc, chợ tạm nhưng khi đã dẹp chợ cóc chợ tạm rồi mà vẫn lỗ thì phải tính lại”, ông Thăng nói.

Theo ông Lê Hồng Thăng, khi đầu tư không thể khẳng định là sẽ thắng 100%. Dù Sở đã hỗ trợ doanh nghiệp nhưng vẫn không được thì cần phải xem xét lại mô hình này. UBND TP. Hà Nội cũng đã yêu cầu không làm kết hợp nữa. TTTM là TTTM, chợ truyền thống phải là truyền thống, không thể lẫn lộn. Để đảm bảo phục vụ nhu cầu dân sinh, Hà Nội sẽ tiếp tục duy trì mô hình chợ truyền thống. Với câu hỏi có việc lợi dụng chuyển đổi để lấy “đất vàng” xây TTTM hay không, ông Thăng khẳng định là không có, vị trí nào thuận lợi cho việc gì sẽ được xây dựng phục vụ việc đó.

Về vấn đề này, tại phiên họp HĐND TP. Hà Nội ngày 5/7, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Doãn Toản thông tin, mô hình chợ kết hợp TTTM không hiệu quả. Ông cũng lấy chợ Cửa Nam, chợ Hàng Da làm ví dụ về những mô hình sau khi TTTM hoạt động thì mất luôn chợ truyền thống. “Các mô hình dự kiến kết hợp chợ truyền thống với TTTM như chợ Xuân La, chợ Ngã Tư Sở sẽ không tiến hành nữa mà chỉ xây chợ truyền thống”, ông Nguyễn Doãn Toản cho hay.