Hungary: Đã từng giải thành công “bài toán nhà ở”

Bài toán về nhà ở cho dân chúng luôn là bài toán khó đối với hầu hết các nước. Nhiều nước đã thành công, nhiều nước đã thất bại trong việc giải quyết bài toán này, thậm chí dẫn tới khủng hoảng cho vay thứ cấp nhà đất như ở Mỹ năm 2008.

Trong mấy chục năm trời, Hungary chỉ giải quyết được 20% nhà ở cho dân chúng. Chính phủ Hungary nhận thức rằng bài toán nhà ở chẳng những là động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế quốc dân, mà còn là vấn đề an sinh và ổn định xã hội, là nhân tố ổn định kinh tế phát trriển bền vững có hiệu quả, chống lại tác động tiêu cực từ bên ngoài dội vào.

Bởi vậy, năm 2001, nhà nước Hungary đưa ra “Kế hoạch phát triển nhà ở” tiến hành cải tạo những khu chung cư đã có, đồng thời tiến hành xây dựng thêm các khu nhà mới, trong đó nhà nước đứng ra trợ cấp mà ưu tiên là tầng lớp dân chúng, lao động có thu nhập thấp, khuyến khích các hộ tự cải tạo nhà ở với sự trợ cấp của nhà nước. Năm 2003 nhà nước trợ cấp 1,9 tỉ forint tu sửa lại 14.000 ngôi nhà, năm 2004 trợ cấp tiếp 1,1 tỉ forint cải tạo và nâng cấp hơn 6.000 ngôi nhà. Ngoài ra có 27 khu chung cư mới được xây dựng.

Tháng 5/2004 khi gia nhập EU, Hungary đã tranh thủ 25 tỉ EUR vốn đầu tư của EU vào xây dựng các trục đường ở Thủ đô Budapest, đường tàu điện ngầm và các khu chung. Từ năm 2004 tới tháng 10/2008, thị trường nhà đất ở các thành phố lớn, nhất là xung quanh Thủ đô Budapest phát triển mạnh, trở thành động lực quan trọng chủ yếu thúc đẩy kinh tế đất nước phát triển. Năm 2007, FDI của các nước trên đã đầu tư tới 2 tỉ EUR vào thị trường nhà đất ở Hungary.

Trong quá trình mở cửa thị trường nhà đất, chính phủ Hungary ưu tiên xây dựng các khu chung cư với diện tích hợp lý, giá thành hạ dành cho tầng lớp dân chúng có thu nhập thấp, nhất là điều kiện và thủ tục thuê nhà ở của tầng lớp này đơn giản, thuận tiện.

Chính vì vậy, trước đây dân chúng Hungary mua nhà hoặc tự xây nhà là chủ yếu, nhưng từ năm 2008 tới nay thì dịch vụ thuê nhà tăng lên mạnh mẽ, như bình quân cứ 6 tháng tăng trên 15%. Từ ngày 1/7/2009 khi bị tác động bởi khủng hoảng tiền tệ tín dụng, nhà nước Hungary đã đồng loạt tăng mức thuế đánh vào mặt hàng, nhất là hàng tiêu dùng cao cấp, xa xỉ, tăng thuế thu nhập cá nhân, nhưng thuế thu nhập đánh vào thuê nhà giảm 18% nhằm hỗ trợ người nghèo gặp khó khăn trong khủng hoảng.

Trong “Kế hoạch phát triển nhà ở”, ngoài tầng lớp có thu nhập thấp được ưu tiên thì nhà nước cũng ưu tiên cho những cặp vợ chồng mới kết hôn và những lao động trẻ dưới 35 tuổi theo “Chương trình an cư lập nghiệp” và “Ưu đãi cho vay mua và thuê nhà” với điều kiện mua căn hộ và nhà ở có diện tích hợp lý vừa đủ.

Tháng 10/2009,  nhà nước Hungary ban hành sắc lệnh “Trợ cấp vay vốn mua thuê nhà cho thanh niên và gia đình đông con”. Nhà nước đã chi 20 tỉ forint cho kế hoạch này, vì nhà nước cho rằng kế hoạch này nhằm ổn định những trụ cột đang lao động xây dựng đất nước và an sinh xã hội.

Theo chương trình này, nếu cặp vợ chồng trẻ mới cưới từ 35 tuổi trở xuống và những người lao động trẻ ở độ tuổi này có thể mua nhà theo “phương thức trả góp”, đồng thời được vay tiền với lãi suất từ 9% - 10% theo quy định chung, nhưng nhà nước sẽ ưu đãi giảm cho từ 2% tới 3%. Một cặp vợ chồng trẻ có một con nếu mua nhà chỉ cần trả trước từ 10% tới 20% là có thể mua được căn hộ hợp lý. Số tiền còn lại được trả góp trong 15 năm, nếu vay nhà nước sẽ hưởng lãi suất từ 5% - 6%.

Chính sách ưu tiên cho tầng lớp thu nhập thấp, lớp người trẻ tuổi đang lao động và các cặp vợ chồng mới cưới, gia đình đông con đã góp phần rất lớn ổn định xã hội và ổn định cả thị trường nhà đất, đồng thời cũng chống được nạn đầu cơ, sốt ảo, thao túng thị trường nhà đất. Chính phủ Hungary cho biết kể từ khi thực thi chương trình này vào năm 2009, Nhà nước đã tiết kiệm được 25,6 tỉ forint năm 2009, năm 2010 là 68,6 tỉ forint và năm 2011 là 78,3 tỉ forint.

Cùng với chính sách ưu đãi cho người nghèo và người lao động, nhà nước Hungary cũng thực hiện chính sách tăng thuế đối với tầng lớp có thu nhập cao và ở những căn hộ, khu nhà rộng quá tiêu chuẩn chung theo quy định là 25 mét vuông/người. Ngoài ra, kể từ ngày 1/1/2006, nhà nước còn thu thêm khoản thuế gọi là “Thuế nhà ở hào hoa” đối với những căn hộ sang trọng với mức thuế 0,5%.

Nếu khu nhà ở hoặc khuôn viên có giá trị 160 triệu forint thì hàng năm phải nạp 300.000 forint tiền thuế. Kể từ tháng 1/1/2010, nhà nước thực hiện thu thuế đối với căn hộ hoặc khu nhà trị giá trên 30 triệu forin với mức thuế 0,35% với khu nhà từ 30 triệu tới 50 triệu forint, 0,5% với căn hộ và khu nhà có trị giá trên 50 triệu forint.

Với chính sách này, Hungary cơ bản giải được bài toán nhà ở. Vì vậy, năm 2005 thị trường nhà đất trở nên quá nóng, chính phủ tăng lãi suất cho vay mua nhà, nhưng việc cho thuê nhà vẫn không thay đổi.

Vì vậy, Hungary đã nhanh chóng giải quyết tình trạng như sốt ảo, tăng giá ảo, đầu cơ, giữ thị trường nhà đất không bị “nổ bóng xà phòng”. Khi khủng hoảng nhà đất thứ cấp ở Mỹ dội vào, các nước đều giảm đầu tư vào nhà đất ở Hungary, như năm 2007 FDI vào nhà đất tới 2 tỉ EUR, nhưng năm 2008 chỉ có 410 triệu EUR và năm 2009 chỉ có 96 triệu EUR, từ tháng 7/2008 tới tháng 4/2010 giá nhà đất sụt giảm 10% tới 15%, tại Budapest giá nhà đất giảm 20% - 25%.

Trong tình hình này, nhà nước vẫn kiểm soát được thị trường nhà đất và tới nay về cơ bản thị trường này vẫn được ổn định.

(Theo Tamnhin.net)