Nhà đất công sẽ được quản lý chặt chẽ hơn

Bộ Tài chính cho rằng, nếu quản lý tốt và có phương án thu ngân sách từ quỹ đất, mỗi năm Nhà nước có thể thu thêm được khoảng 4-5 tỷ USD cho ngân sách. Do vậy, Bộ này đã xây dựng "Đề án khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai và tài sản nhà nước phục vụ mục tiêu phát triển KT-XH giai đoạn 2011-2020". Theo đó, nội dung của Đề án bao gồm: khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai; sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước tại các cơ quan, đơn vị, tổ chức, tập đoàn và các tổng công ty (TĐ, TCT); tài sản kết cấu hạ tầng.

Trong đó, nguyên tắc đầu tiên là phải xác định giá đất theo đúng giá thị trường nhằm đảm bảo việc thu đúng, thu đủ cũng như phân chia lợi ích về đất đai giữa các bên gồm Nhà nước, nhà đầu tư và người có đất bị thu hồi hoặc chuyển mục đích sử dụng. Đặc biệt, hiện nay, quỹ nhà, đất do các TĐ, TCT đang quản lý, sử dụng có diện tích rất lớn, nằm ở những vị trí đắc địa, có giá trị thương mại cao, thế nhưng, thực tế lại không sử dụng hết vào mục đích sản xuất, kinh doanh, gây lãng phí lớn.

Kết quả thanh tra mới đây cho thấy thực trạng trên đang diễn ra ở nhiều đơn vị, doanh nghiệp. Đơn cử, Công ty Quản lý và Phát triển Nhà Hà Nội được giao quản lý số lượng 1.075 cơ sở nhà, đất với tổng số 189.000m2 diện tích nhà và 16,6ha đất, trong đó có tới 152 điểm bị sử dụng sai mục đích. Cụ thể, 46 điểm chuyển nhượng hoặc cho thuê lại; 89 điểm chuyển thành nhà ở một phần hoặc toàn bộ; 17 điểm nợ đọng tiền thuê nhà, đất...

Công ty này còn tự ý bố trí cho 14 doanh nghiệp được quyền sử dụng khoảng 4.000m2 thuộc quỹ nhà kinh doanh dịch vụ tại khu chung cư tái định cư dù chưa thông qua các cấp có thẩm quyền. Cục Thuế Hà Nội cho biết, toàn bộ số tiền nợ đọng của Công ty này lên tới gần 200 tỷ đồng.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, cơ chế, chính sách sắp xếp lại nhà, đất và huy động nguồn lực từ đất tương đối đầy đủ, thế nhưng việc triển khai thực hiện vẫn còn quá chậm và nhiều cơ quan, đơn vị chỉ thực hiện về mặt hình thức, đối phó. Đấy là chưa kể, không ít bộ, ngành, địa phương, TĐ, TCT nhà nước vẫn chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc sắp xếp xử lý nhà, đất nói riêng cũng như việc khai thác, quản lý có hiệu quả nguồn lực tài sản là nhà, đất nói chung.

Một điểm đáng chú ý là, cơ chế quản lý đất đai tại các đơn vị sự nghiệp công lập hiện chưa khai thác triệt để nguồn lực. Vì thế, cơ chế thu tiền thuê đất của các diện tích đất đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng nhằm mục đích cho thuê, kinh doanh dịch vụ, liên doanh, liên kết… vẫn chưa thể thực hiện được, gây thất thoát lớn cho ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính mới đây cũng ban hành Thông tư 41/2015 về sửa đổi Điều 9 Thông tư 39/2011 với nội dung sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước. Thông tư này được kỳ vọng sau khi ban hành sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ việc sắp xếp lại, xử lý nhà đất thuộc sở hữu của nhà nước trên phạm vi cả nước, đồng thời giúp khai thác có hiệu quả và tiết kiệm nguồn lực tài chính từ quỹ nhà, đất phục vụ cho mục tiêu phát triển KTXH.

Theo Bộ Tài chính, nội dung Thông tư cũng quy định rõ, việc chi trả số tiền hỗ trợ di dời cho các hộ gia đình, cá nhân đã bố trí làm nhà ở trong khuôn viên cơ sở nhà, đất khác (nếu có) của các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp cũng như của các tổ chức trong cùng phạm vi quản lý của các bộ, ngành, địa phương. Đồng thời, Thông tư còn có quy định về thời hạn bắt buộc các tổ chức, cá nhân phải nộp đủ số tiền thu được từ việc bán tài sản trên đất, từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất vào tài khoản tạm giữ, thời hạn chủ tài khoản được tạm giữ để giải quyết hồ sơ và thực hiện chi tiền từ tài khoản tạm giữ, cũng như trách nhiệm của mỗi cơ quan, đơn vị, tổ chức và các cá nhân có liên quan.

Ngoài ra, Thông tư còn quy định rõ, quy trình ghi thu, ghi ch nguồni ngân sách nhà nước của số tiền thu được từ việc sắp xếp lại nhà đất đã được sử dụng phục vụ việc thực hiện các dự án đầu tư xây mới trụ sở làm việc, cơ sở sản xuất kinh doanh hoặc nâng cấp cơ sở hạ tầng tại các địa phương cũng như việc hỗ trợ di dời các hộ gia đình cá nhân.

Các chuyên gia cho rằng, với các quy định tại Thông tư 41, các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, các tổ chức và công ty nhà nước đã có đủ căn cứ pháp lý trong việc thực hiện đầy đủ, đúng quy định, giúp cho quá trình thanh toán các khoản chi phí nhanh chóng, kịp thời. Đồng thời, còn góp phần tăng cường trách nhiệm của mỗi cơ quan, đơn vị trong việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng đã được giao, tránh được tình trạng bộ ngành, doanh nghiệp cố "ôm" trụ sở cũ như từng xảy ra thời gian vừa qua.

Từ đó, đảm bảo việc quản lý và sử dụng số tiền thu được từ sắp xếp nhà đất thuộc sở hữu nhà nước có hiệu quả cao; tạo điều kiện thuận lợi cho các bộ, ngành, địa phương, TĐ, TCT nhà nước trong việc triển khai thực hiện phương án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, góp phần trong việc đẩy nhanh tiến độ sắp xếp lại và xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước trên phạm vi cả nước.