Vẫn dài cổ ngóng vốn vay nhà ở xã hội

Khi thị trường bất động sản (BĐS) bị khủng hoảng, "đóng băng" vào giai đoạn 2011-2013, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 02/2013/NQ-CP ngày 07/01/2013 với gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng để giải quyết hàng tồn kho, nợ xấu và hỗ trợ người thu nhập thấp đô thị tạo lập nhà ở.

Cuối năm 2016, cơ hội của người thu nhập thấp mua NOXH hưởng gói hỗ trợ 30.000 tỷ đã kết thúc. Nhưng trước khi gói 30.000 tỷ đồng kết thúc, vào giữa năm 2016, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 1013/QĐ-TTg quy định lãi suất cho vay thuê, mua NOXH theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP là 4,8%/năm.

Từ năm 2011-2020, cả nước cần khoảng 440.000 căn NOXH.
Đến nay, mới thực hiện được 28% kế hoạch

Đến giữa năm 2017, Thủ tướng ban hành Quyết định 630/QĐ-TTg tiếp tục giữ nguyên mức lãi suất cho vay thuê, mua NOXH năm 2017 là 4,8%/năm. Tại kỳ họp Quốc hội giữa năm, Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng đồng ý bố trí 2.000 tỷ đồng, trong đó dành khoảng 1.200 tỷ đồng để thực hiện chính sách NOXH.

Vừa qua, Quyết định 117 vừa được Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ ký ban hành. Mức lãi suất cho vay ưu đãi trong năm 2018 đối với dư nợ của các khoản cho vay để mua, thuê, thuê mua NOXH; đồng thời xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở theo quy định tại Nghị định số 100 năm 2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý NOXH là 5%/năm.

Thực tế đến thời điểm này, mặc dù đã có chính sách nhưng nhiều doanh nghiệp và người dân vẫn vẫn không có cơ hội vay. Theo phản ánh của nhiều khách hàng, nếu không được vay vốn ưu đãi, người mua sẽ không đủ khả năng tài chính để mua nhà bởi đa phần đều là những người có thu nhập thấp.

Ông Vũ Văn Phấn, Cục phó Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) cho hay, theo chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng, tới đây, Bộ sẽ nghiên cứu theo hướng giảm sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước đối với NOXH và nhà ở giá rẻ. Trong thời gian tới, phải huy động mọi nguồn lực trong xã hội mới có thể triển khai tốt chính sách NOXH. Trên thực tế, việc trông chờ vào nguồn vốn bố trí từ ngân sách nhà nước không dễ, vì trong bối cảnh cân đối ngân sách còn gặp nhiều khó khăn như hiện nay, các lĩnh vực sản xuất sẽ được ưu tiên nhiều hơn. Nếu có tính đến việc giải ngân vào lĩnh vực BĐS thì khoảng thời gian chờ sẽ rất lâu, thậm chí có thể chưa xác định ngày nào và năm nào.

Bộ Xây dựng tính toán, từ năm 2011-2020, cả nước cần khoảng 440.000 căn NOXH. Trong đó, Hà Nội cần khoảng 110.000 căn; Tp.HCM khoảng 134.000 căn; Đà Nẵng 11.500 căn; Bình Dương 41.250 căn; Đồng Nai 36.700 căn,... Tính đến nay, mới thực hiện được 28% kế hoạch.

Trong theo khi ngân hàng Nhà nước, trong hơn 1 năm nay chưa có nguồn để triển khai cho vay mới, vì ngân sách chưa bố trí được. Theo quy định, khoản cho vay ưu đãi thuộc chương trình này nằm trong kế hoạch đầu tư công dài hạn và được Quốc hội phê duyệt. Nhưng khi phê duyệt kế hoạch đầu tư công dài hạn lại không có khoản này.

"Đã đến lúc các ngân hàng thương mại cần quan tâm đến sản phẩm cho vay thế chấp dành cho những người có thu nhập thực tế ở mức thấp, nhưng có khả năng trả nợ. Trên cơ sở thế chấp tài sản bảo đảm hình thành trong tương lai chính là căn NOXH và được vay với thời hạn dài hơn 30 năm, lãi suất chênh lệch so với lãi suất tái cấp vốn nhà nước một biên độ nhỏ", TS Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế đặt vấn đề về nguồn vốn hiện nay.

Trong khi đó, TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng, Bộ Xây dựng và cơ quan chức năng nên nghiên cứu kinh nghiệm của các nước để huy động nguồn vốn khác để hỗ trợ. Việt Nam có thể thành lập 1 quỹ riêng cho phân khúc NOXH và nhà ở giá rẻ, như kinh nghiệm của Hà Lan.